1. Waarover gaat het?

Inleiding

Luchtverontreiniging wordt gedefinieerd als het overschrijden van een bepaalde drempel van de hoeveelheid gassen of deeltjes in de lucht die als schadelijk worden beschouwd voor de menselijke gezondheid of voor ecosystemen, of die de opwarming van de aarde kunnen beïnvloeden. De WHO schat dat alleen al luchtverontreiniging buitenshuis verantwoordelijk is voor 4,2 miljoen vroegtijdige sterfgevallen wereldwijd. In 2016 woonde 91% van de wereldbevolking op plaatsen waar de luchtkwaliteitsnormen niet in overeenstemming waren met de aanbevelingen van de WHO (1). Helaas zijn de Europese luchtkwaliteitsnormen minder streng dan de aanbevelingen van de WHO.

In dit artikel zullen we de meest voorkomende luchtverontreinigende stoffen kort voorstellen. In een toekomstig artikel zullen we de factoren beschrijven die de vervuiling beïnvloeden, en wat we kunnen doen om verontreinigende stoffen op onze schaal te verminderen. Inderdaad, elk gebaar telt, en het zijn de kleine stroompjes die de grote rivieren maken …

In een derde artikel behandelen we vervolgens de impact van deze verontreinigende stoffen op de gezondheid en ook hoe we ons er als individu tegen kunnen beschermen.

Over welke verontreinigende stoffen gaat het? Waar komen ze vandaan?

Er zijn veel bronnen van luchtverontreinigende stoffen. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen primaire verontreinigende stoffen, die rechtstreeks door bronnen worden uitgestoten, en secundaire verontreinigende stoffen, die worden gevormd door de interactie tussen primaire verontreinigende stoffen.

Fijne deeltjes (PM)

PM zijn geclassificeerd op basis van hun grootte en worden genoemd “particle matter”. De PM 10 deeltjes hebben een diameter kleiner dan 10 µm, de PM 2,5 hebben een diameter kleiner dan 2,5 µm.

De twee belangrijkste bronnen van PM zijn wegtransport en houtkachels. Ze kunnen ook voortkomen uit tabaksrook, pollen, schimmel, en andere biologische materialen. Omwille van hun zeer kleine omvang kunnen ze gemakkelijk worden ingeademd en via deze weg vormen ze aggregaten waarvan de structuur gemakkelijker kan aanhechten aan het longweefsel.

Ammoniak (NH3)

Dit kleurloze gas met een sterke geur wordt voornamelijk uitgestoten in de agrarische landbouw door uitwerpselen van dieren en kunstmest. Het is irriterend en giftig. Het bindt zich ook met sulfaten en nitraten om secundaire fijne deeltjes in de atmosfeer te vormen. Dit fenomeen draagt ​​bij aan de pieken van fijnstof in het vroege voorjaar, zijnde de periode van kunstmatige en dierlijke bemesting

Vluchtig organische stoffen (VOS)

Vluchtige organische stoffen zijn alomtegenwoordige stoffen die koolstof bevatten en vluchtig zijn bij kamertemperatuur. Er zijn er duizenden, van natuurlijke oorsprong (<5%) of antropogeen, dit wil zeggen, door de mens geproduceerd. Ze komen voort uit verbranding van tabak, kaarsen, kachels, enz. Of ze komen vrij bij de verdamping van vloeibare brandstoffen en oplosmiddelen zoals lijmen, vernissen, verven, enz. Ze komen dan ook voor in schoonmaakproducten, cosmetica, meubels, …. Deze zeer heterogene groep heeft geen direct effect op de gezondheid als geheel, maar sommige stoffen moeten echter afzonderlijk bekeken worden. Terwijl sommige onschuldig lijken, zijn andere irriterend, allergeen (limoneen, …) of zelfs kankerverwekkend (formaldehyde en benzeen). Sommige zijn hormoonverstoorders. De productie van VOS is sinds 2000 wereldwijd gehalveerd. In dit artikel wordt hier dieper op ingegaan.

Stikstofoxiden (NO, NO2, NOX)

Stikstofoxiden worden voornamelijk gevormd tijdens verbrandingsprocessen, waarbij stikstof aanwezig in de brandstof en stikstof in de verbrandingslucht vrijkomt. De belangrijkste uitstoters van deze gassen zijn afvalverbrandingsovens en wegtransport, met name dieselmotoren. Ze vormen de essentie van het Dieselgate-schandaal; Volkswagen verminderde op frauduleuze wijze de uitstoot van vervuilende stoffen van sommige motoren tijdens homologatietests. Naast hun gezondheidseffecten zijn zwavel- en stikstofverbindingen die in de lucht worden uitgestoten potentieel verzurend en kunnen ecosystemen op aarde en in zee schaden.

Zwaveldioxide (SO2)

Dit kleurloze gas vindt zijn oorsprong vooral in industriële vervuiling en maritiem transport. Het is vooral bekend omwille van smog of zure regen. De SO2-emissies zijn sinds de jaren 70 fors gedaald, met bijna 90%: zie hier het bewijs dat het mogelijk is om de uitstoot van luchtverontreinigende stoffen te verminderen als de politieke wil er is!

De Great London Smog, die plaatsvond tussen 5 en 9 december 1952, vestigde wereldwijd de aandacht op het probleem van luchtvervuiling. Meer dan 4000 mensen stierven in de weken na deze episode als gevolg van de schadelijke effecten van SO2 op de luchtwegen.

Koolmonoxide

Dit gas ontstaat door de onvolledige verbranding van koolstofhoudende brandstoffen zoals gas, kolen, stookolie, diesel, benzine en hout. In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wordt CO vooral uitgestoten door het autoverkeer. Koolmonoxide is een belangrijke verontreinigende stof in de buitenluchtverontreiniging, maar de toxiciteit ervan voor de menselijke gezondheid is het gevolg van blootstelling als luchtverontreinigende stof binnenshuis. De hoeveelheden in de buitenlucht hebben geen gevolgen voor de gezondheid.

Acute koolmonoxidevergiftiging veroorzaakt hoofdpijn en misselijkheid, waaronder flauwvallen, braken en convulsies in ernstige gevallen. Koolmonoxide bindt zich aan hemoglobine waardoor het transport van zuurstof door hemoglobine in het menselijk lichaam wordt geblokkeerd.

Ozon

Ozon is zowel aanwezig in de bovenste atmosfeer van de aarde, de stratosfeer, als op het aardoppervlak (troposfeer). In de stratosfeer beschermt ozon het aardoppervlak tegen de ultraviolette stralen van zonnestraling. Het bekende « gat in de ozonlaag » wordt veroorzaakt door industriële stoffen, die deze ozonlaag dus op grote hoogte afbreken.

Anderzijds is ozon op het aardoppervlak een daadwerkelijk gezondheidsprobleem: deze secundaire verontreinigende stof ontstaat op grondniveau in aanwezigheid van zonlicht door een complexe chemische reactie tussen stikstofoxiden en vluchtige organische stoffen (VOS). Het is een luchtverontreinigende stof, maar dus ook een broeikasgas.

De belangrijkste bronnen van luchtverontreiniging zijn dus afkomstig van het wegtransport, industriële en landbouwactiviteiten, verwarming en afvalbeheer. Bij de verbranding van afval komen namelijk stoffen vrij die nog giftiger zijn dan het binnenkomende afval, dat in de atmosfeer terechtkomt of op de grond, met het risico de bodem te vervuilen.

Hoe jezelf ertegen beschermen?

–                  Ventileer de ruimtes regelmatig en neem vaak stof af met een vochtige doek

–                  Gebruik zo min mogelijk chemische huishoudproducten. Verkies diegenen met een Europees eco-label. Of beter : met een paar ingrediënten kan je zelf je schoonmaakproducten maken! Makkelijker, zuiniger, groener én beter voor je gezondheid!

–                  Formaldehyde komt onder meer voor in multiplex. Het verdwijnt in de eerste 5-7 jaar na aankoop van een nieuw meubel / parket /… : Tweedehands voorwerpen stoten veel minder VOS uit! Als dat niet mogelijk is, zoek dan naar de volgende certificeringen :  NAF (no-added formaldehyde), NAUF (no added urea formaldehyde),  ULEF (Ultra Low Emission Formaldehyde), categorie E1, of de NF-milieulabels.

Als u deze certificaten niet kunt vinden, ventileer de ruimte dan enkele dagen langer.

–                  Vermijd zoveel mogelijk plastic in je interieur. Ook goed ventileren na aanschaf van een nieuwe matras, tapijten, …  

–                  Vermijd geurkaarsen deodoranten, geurstokken, ,…

–                  Wees extra waakzaam als je zwanger bent. Verf ook de babykamer niet vlak voor de geboorte. Goed luchten na het schilderen.

Veel dank aan Dr Patricia Palacios voor haar hulp bij het schrijven van deze serie artikelen, en vooral voor haar persoonlijke investering in de strijd tegen luchtvervuiling !

Ik wil ook de vereniging « Strasbourg respire » bedanken voor haar strip «  La pollution de l’air en clair » (“luchtverontreiniging, duidelijk uigelegd”), een ware schat aan duidelijke en opvoedkundige informatie. U kan het terugvinden via de volgende link :  https://strasbourgrespire.fr/pollution-de-lair-en-clair-la-bd/ .

Bronnen :

1. Site van de Wereldgezondheidsorganisatie, Ambient Air Quality and Health, gepubliceerd op 2 mei 2018 en geraadpleegd op 16 maart 2021 via https://www.who.int/fr/news-room/fact-sheets/detail/ambient-(outdoor)-air-quality-and-health

2. Wanneer diep ademhalen?

Verschillende factoren kunnen de luchtkwaliteit beïnvloeden. Eerst en vooral, het weer.  Een hoge windsnelheid zal de concentratie van fijn stof doen afnemen, omdat naarmate de windsnelheid toeneemt ook het diffusievermogen toeneemt. Anderzijds verhoogt de vochtigheidsgraad (mist, …) de concentratie van fijn stof. Zware regenbuien daarentegen zuiveren de omgevingslucht door polluenten neer te slaan op de grond. Tijdens de zomer draagt de zon bij aan het ontstaan van ozonpieken.

Een ander fenomeen dat een niet geringe invloed heeft op de luchtkwaliteit is thermische inversie. Normaal gezien, is de temperatuur op grote hoogten koeler. Bij een temperatuurinversie, d.w.z. wanneer de temperatuur op een hoogte van enkele honderden meters hoger is dan die gemeten op grondniveau, blijven de vervuilende stoffen, die zich normaliter naar boven verspreiden, vastzitten onder een thermische deken. Als er tegelijkertijd weinig wind is, dan is ook de horizontale verspreiding beperkt. Vervuilende stoffen hopen zich vervolgens op in een kleine hoeveelheid lucht waardoor de concentraties (aan polluenten) snel stijgen.

Minder luchtverspreiding en een toename van de concentratie van vervuilende stoffen kunnen ook worden toegeschreven aan een bepaald type stedelijke topografie: dit zijn de zogenaamde ‘canyonstraten’. Dit zijn straten met aan weerszijde hoge gebouwen. In dit type straten worden voetgangers, fietsers, bewoners en automobilisten blootgesteld aan hogere concentraties vervuilende stoffen.

Landbouwactiviteit kan leiden tot een piek in vervuiling na het gebruik van meststoffen op basis van dierlijke uitwerpselen (de zogenaamde drijfmest). Het wegvervoer speelt uiteraard ook een grote rol wat betreft de luchtkwaliteit.

Wat zijn de gevolgen van deze vervuiling?

Deze verontreinigende stoffen verstoren onze ecosystemen, bevorderen het smelten van de ijskappen door afzetting op gletsjers. De effecten ervan op de gezondheid zijn zeer talrijk: hoest, sinusitis, chronische bronchitis, astma en longkanker… Volgens een rapport gepubliceerd door het European Environment Agency waren in 2018 in Europa de 3 polluenten met de grootste impact op de menselijke gezondheid (PM, NO2 en O3) verantwoordelijk voor 492 600 vroegtijdige overlijdens (1). We behandelen de effecten op de gezondheid in een volgend artikel.

Wat kunnen we eraan doen?

Iedereen is verantwoordelijk voor zijn eigen handelingen, en daarom kunnen kleine veranderingen in onze gewoontes reeds een positieve impact hebben, want een daad stellen, is een stem uitbrengen!  Indien steeds meer burgers ervoor kiezen om hun aankopen te doen in korte kringloop circuits, kan dat politici motiveren om bijvoorbeeld dergelijke lokale initiatieven te financieren.

–                  Door lokaal te kopen en seizoensgebonden fruit en groenten te kiezen, wordt het wegtransport en verpakkingsafval verminderd. Ook wordt de tijd tussen productie en verkoop verkort, wat energie in bewaringsprocessen bespaart (bijvoorbeeld koudeopslag).

–                  Koop alleen wat je nodig hebt om verspilling te beperken. Vermijd plastic verpakkingen, kies voor glazen flessen of potten: glas is geen hormoonverstoorder en is oneindig recycleerbaar !

–                  Sorteer ook je afval. Papier en karton worden omgevormd tot papierpulp waarvan kranten of toiletpapier gemaakt wordt, metaal wordt omgevormd tot dozen, schroeven, motoronderdelen, blokken, …  Plastic verpakkingen worden opnieuw gesmolten om buizen en leidingen of andere alledaagse voorwerpen te maken, zoals speelgoed voor kinderen. Vermijd echter het kopen van speelgoed voor kinderen gemaakt van gerecycleerd plastic: afkomstig van verschillende bronnen, is het bijna onmogelijk om exact te weten welke chemische moleculen in die plastics aanwezig zijn.

–                  Geef de voorkeur aan het openbaar vervoer en de fiets, individuele voertuigen stoten veel vervuilende stoffen uit die schadelijk zijn voor de gezondheid. In België waren er op 1 augustus 2020 1,95 inwoners per privéwagen (2). Moedig politici aan om het openbaar vervoer of carpoolen te promoten!

–                  Onderhoud je installaties om luchtverontreiniging zowel binnen- als buitenhuis te vermijden.

–                  Verwarm je huis op een verantwoorde manier. De binnentemperatuur bedraagt maximaal 20°C in de leefruimtes, en 18°C in de slaapkamers. Wanneer je isolatiewerken onderneemt, informeer of je niet van een aanmoedigingspremie kan genieten.

–                  En tot slot, als je tijd en zin hebt, doe dan mee! Er ontwikkelen zich verschillende burgerinitiatieven en ze hebben allemaal de kracht om dingen te veranderen.

Bronnen :

1. European Environment Agency, Air quality un Europe – 2020 Report, EEA Report N° 09/2020
2. Site Statbel, Parc de véhicules 2016-2020, geraadpleegd op 16 maart 2021 sur https://statbel.fgov.be/fr/themes/mobilite/circulation/parc-de-vehicules#figures

3. Wat zijn de effecten op de gezondheid?

Luchtverontreiniging is verantwoordelijk voor 24 % van de beroertes en voor 25 % van de hartaanvallen. Het is ook verantwoordelijk voor verschillende long- en neurologische ziekten, diabetes of reproductieve aandoeningen. Wereldwijd is luchtverontreiniging mede verantwoordelijk bij 43 % van de niet-overdraagbare ziekten. Het is de tweede belangrijkste doodsoorzaak voor niet-infectieuze ziekten, net na het roken. (1).

Afhankelijk van hun grootte, kunnen vervuilende deeltjes al dan niet verder doordringen tot in de bronchiën. De luchtwegen zijn dus de toegangspoort voor deze vervuilende stoffen, maar het doordringen van de gassen en deeltjes tot in de longblaasjes maakt de doortocht naar het bloed mogelijk. De longblaasjes zijn de uiteinden van de bronchiën, het zijn kleine holtes waar gasuitwisseling met het bloed kan plaats vinden. De fijne deeltjes passeren deze alveolaire barrière en worden via het bloed naar alle organen getransporteerd. Men kan ze bijvoorbeeld terugvinden in de hersenen, waar ze een rol kunnen spelen in neurodegeneratieve ziekten, of ook in de placenta van zwangere vrouwen waar ze een rol kunnen spelen bij aangeboren afwijkingen.

Na een korte beschrijving van de verschillende werkingswijzen van vervuilende stoffen, zal in dit artikel de impact op de gezondheid, stelsel per stelsel, in meer detail bestudeerd worden. Vervolgens vind je enkele tips om je ertegen te beschermen.  

De macroscopische reactie

De grootste deeltjes worden gestopt in de neusholten, waar ze tegengehouden worden door de neusharen. Op lange termijn zal een irritatie van de bovenste luchtwegen leiding tot chronische ontstekingen met verhoogde slijmafscheiding, wat leidt tot verkoudheden, conjunctivitis en sinusitis.  

Op bronchiaal niveau zal de ontsteking een impact hebben op het weefsel van de luchtwegen en fibrose bevorderen De ontsteking resulteert in hoesten en maakt de ontwikkeling van diverse pathologieën mogelijk, zoals astma, chronische bronchitis of zelfs kanker.

En op celniveau?

De dingen worden nu wat ingewikkelder! Inderdaad, polluenten kunnen doorwerken via verschillende mechanismen. Ze hebben een oxiderende werking wat resulteert in een toename van « vrije radicalen ». ’ Deze moleculen zijn verantwoordelijk voor veranderingen in celstructuur en celfuncties, zoals een afname van enzymeactiviteit, DNA mutaties, celbeschadiging enz.  Oxidatieve stress, ook vermeerderd door omgevingsfacturen als roken en blootstelling aan radioactieve straling bijvoorbeeld, kan een reeds bestaande ziekte verergeren of de oorzaak zijn van een ziekte zoals astma, obstructieve longziekte (COPD) of kanker.

Naast oxidatieve stress kunnen ook zogenaamde epigenetische verschijnselen optreden

Wat is epigenetica ?

Al onze cellen bevatten alle informatie over onze genetische samenstelling. Echter, afhankelijk van de locatie, zal de genetische informatie anders gebruikt worden : een levercel lijkt niet op een neuron ! En dit, dankzij de epigenetica. Epigenetia is de studie van de expressie[BD1]  van genen, zonder veranderingen in het DNA.  

Deze epigenetische modificaties worden veroorzaakt door de omgeving : het zijn niet alleen de signalen die de cel ontvangt en de « nabije » omgeving die een bepalende rol spelen, maar ook de omgeving in brede zin, zoals hormoonverstoorders, roken, luchtvervuiling … Deze modificaties in de vertaling van DNA in eiwitten, zonder modificaties van de code zelf, kunnen van generatie op generatie overgedragen worden.

Oxidatieve stress en epigenetica zijn twee van de mechanismen die de impact van luchtverontreinigende stoffen op de gezondheid verklaren. Er zijn er helaas andere. Laten we ze eens nader bekijken, stelsel per stelsel.

Het cardiovasculair stelsel

24% van de beroertes of cerebrovasculaire ongevallen houdt verband met luchtvervuiling, evenals 25% van de sterfgevallen door hartaanvallen.  Vervuilende stoffen kunnen inderdaad een disfunctie van de bloedplaatjes en endotheel teweeg brengen en hebben een negatief effect op de bloedvaten, waardoor trombose bevorderd kan worden. Maar luchtverontreiniging draagt ook bij aan  chronisch hartfalen, hartritmestoornissen en atherosclerose (2,3,4).

Veel cardiovasculaire risicofactoren kunnen verantwoordelijk zijn voor atherosclerose, zoals een hoog cholesterolgehalte, hoge bloeddruk, te weinig lichamelijke activiteit of roken. De schade aan de binnenkant van de slagaders wordt gekenmerkt door de plaque-afzetting van lipiden en ontstekingscellen. De complicaties zijn ernstig en mogelijk fataal. Deze plaques kunnen de bloedvaten blokkeren of scheuren. Het scheuren van atheromaplaque veroorzaakt de vorming van een bloedstolsel of trombus, die de bloedcirculatie kan blokkeren: als de trombus een kransslagader blokkeert, veroorzaakt dit een hartinfarct of en beroerte in geval van een obstructie van de halsslagader.

In werkelijkheid is het risico voor hart- en vaatziekten verbonden aan luchtverontreiniging hoger dan het risico verbonden aan een hoog cholesterolgehalte of zwaarlijvigheid, in termen van verloren gezonde levensjaren. (DALY, Disability-Adjusted Life Year). (5)

Het ademhalingsstelsel

Door re-modellering van de luchtwegen, oxidatieve stress en ontstekingsmechanismen, leidt luchtverontreiniging tot het ontstaan of het verergeren van astma, COPD (chronische obstructieve longziekte), bronchitis of longkanker. Luchtverontreiniging verhoogt ook de gevoeligheid voor allergenen, wat kan leiden tot verschillende allergieën. (6)

Een studie uitgevoerd in België bepaalde het aantal voorgeschreven respiratoire geneesmiddelen en vergeleek dit met de concentratie van fijne deeltjes en NOx. Een duidelijke correlatie kon worden vastgesteld : een toename van de concentratie van verontreinigende stoffen zou leiden tot een toename van het aantal voorschriften voor respiratoire geneesmiddelen. (7)

Kinderen zijn bijzonder kwetsbaar : het is aangetoond dat vervuiling de longontwikkeling vertraagt, zelfs bij lage dosis. Bloottelling aan verontreinigende stoffen tijdens de kindertijd heeft bovendien gevolgen voor de longfunctie voor de rest van het leven van de toekomstige volwassene.

Daarenboven ademen kinderen, in verhouding tot het lichaamsgewicht, grotere hoeveelheden lucht in dan volwassenen. Het aantal consultaties bij de spoeddienst voor astma-aanvallen bij kinderen zou tijdens vervuilingspieken met 15% toenemen. (8)

Het endocrien stelsel

Een cohortstudie die gedurende acht en een half jaar lang 1 729 108 deelnemers opvolgde, toonde aan dat een verhoging van de concentratie van PM 2,5 met 10 μg/m³ geassocieerd werd met een verhoogd risico op diabetes. Wereldwijd veroorzaken de PM 2,5 deeltjes 3,2 miljoen nieuwe gevallen van diabetes per jaar, wat neerkomt op 1 op 7 gevallen! (9)

Luchtverontreinigende stoffen fungeren ook als endocriene verstoorders.

Het neurologisch stelsel

De impact van luchtverontreiniging op het neurologisch stelsel is voornamelijk te wijten aan oxidatieve stress en atherosclerose. De twee meest kwetsbare gevolgen hiervan zijn terug te vinden op de hersenontwikkeling bij kinderen en bij cerebrale degeneratie bij ouderen.

In de literatuur vinden we een verband tussen luchtverontreiniging en een afname van het IQ, een toename van ADHD, een afname van de geheugencapaciteit en de ziekte van Alzheimer. (10, 11, 12)

In China waar de luchtverontreiniging buitengewoon zorgwekkend is, hebben onderzoekers een verband gevonden met depressie. (13)

De neurologische effecten van luchtverontreiniging vormen het onderwerp van veel onderzoek, en de conclusies zijn vooralsnog niet erg duidelijk.

De voortplanting

In de placenta komen fijne deeltjes en gassen uit diesel voor. (14) Deze bevorderen ontstekingen  en de productie van vrije radicalen. Ze beïnvloeden de genetische ontwikkeling van placenta- en embryonale cellen. Deze verschijnselen dragen onder meer bij aan een laag geboortegewicht. (15)

Het is ook aangetoond dat een verhoogde blootstelling aan PM 2,5 tijdens de peri-conceptieperiode, 1 maand ervoor en 1 maand erna, het risico op geboorteafwijkingen verhoogt. (16) Een significant verband werd vastgesteld tussen luchtverontreiniging en onvruchtbaarheid bij vrouwen, evenals het risico op  miskramen. (17)

De kwaliteit van het sperma wordt ook beïnvloed. (18)  

Deze lijst is natuurlijk niet uitputtend, maar weerspiegelt wat we vinden in de literatuur, die elke week verrijkt wordt met nieuwe artikelen die deze effecten bevestigen of zelfs verergeren.

Hoe jezelf ertegen beschermen?

Tijdens pieken van vervuiling moet je extra waakzaam zijn ten aanzien van de meest kwetsbare personen, dit zijn de personen met aandoeningen aan de luchtwegen, hart- en vaatziekten, zwangere vrouwen, ouderen en kinderen.

Het wordt afgeraden om tijdens hoge pieken van vervuiling intensieve of langdurige lichamelijke inspanningen te doen. Hoe intensiever de sport, hoe meer de longen ventileren, hoe meer ze vervuilende stoffen opnemen.

Is het een goed idee om te sporten in de stad?

Ja ! Studies aangaande het effect van fietsen en tuinieren op de luchtwegen in sterk vervuilde gebieden hebben aangetoond dat een verminderde mortaliteit opweegt tegen het risico van verhoogde blootstelling aan luchtvervuiling tijdens fysieke activiteit. Lichaamsbeweging beschermt tegen de schadelijke effecten van vervuiling door de longcapaciteit te versterken.  Het is daarom noodzakelijk om te blijven bewegen, ongeacht de leeftijd.

Bepaalde reflexen kunnen je echter helpen je blootstelling te verminderen. Neem dan zeker een kijkje in het eerste deel van dit dossier om te begrijpen welk factoren de luchtkwaliteit beïnvloeden en hoe je ze kan vermijden!

• Sport niet bij zeer koud weer, of bij weinig wind (en dus minder luchtcirculatie). Het is beter om te lopen of te fietsen juist na een zware regenbui, want die zal de lucht ‘gezuiverd’ hebben door verontreinigende stoffen uit de lucht neer te slaan op de grond. Regen vermindert dus luchtverontreiniging !
• Vermijd canyon straten : deze smalle straten, aan weerzijden omzoomd met hoge gebouwen zijn bassins waarin verontreinigende stoffen blijven hangen.
• Verkies geventileerde en open ruimtes. Vermijd de nabijheid van drukke verkeerswegen.
• Spitsuren zijn risicovolle momenten. Het is beter om te sporten buiten deze uren of in het weekend, wanneer er minder verkeer is.  

Automobilisten, meer blootgesteld dan fietsers en voetgangers !

Blootstelling aan microdeeltjes is hoger voor automobilisten. Fietsers ventileren twee keer zoveel als passieve weggebruikers, dus de dosis verontreinigende stoffen per minuut ingeademd, is hoger. De tijd van het traject is echter van groot belang en deze is voor fietsers vaak korter! Uiteindelijk zijn het de fietsers die het minst blootgesteld worden, dan de bus gebruikers en vervolgens de automobilisten. Ook in de metro’s is de lucht erg vervuild.

Kleine stroompjes maken grote rivieren

Luchtverontreiniging is een ernstig probleem voor de volksgezondheid. Het zou absoluut opportuun zijn, zowel op economisch vlak als voor de kwaliteit van eenieders leven, om de luchtverontreiniging te bestrijden. Maar hiervoor moeten burgers, gezondheidswerkers en politici samenwerken! Elke daad telt, op jouw niveau kan je ook een positieve impact hebben op de luchtkwaliteit. Vind onze vele tips in het tweede deel van dit dossier!

Bronnen:

1. WHO, Non communicable diseases and air pollution, 2019
2. Hoek G, Krishnan RM, Beelen R, et al. Long-term air pollution exposure and cardio-respiratory mortality: A review. Environ Heal A Glob Access Sci Source. 2013.
3. Bourdrel T, Bind M-A, Béjot Y, Morel O, Argacha J-F. Cardiovascular effects of air pollution. Arch Cardiovasc Dis. 2017;110(11):634-642 
4. Crouse DL, Peters PA, van Donkelaar A, et al. Risk of Nonaccidental and Cardiovascular Mortality in Relation to Long-term Exposure to Low Concentrations of Fine Particulate Matter: A Canadian National-Level Cohort Study. Environ Health Perspect.2012;120(5):708-714
5. Lim, Stephe, S. et al « A comparative risk assessment of burden of disease and injury attributable to 67 risk factors and risk factor clusters in 21 regions, 1990-2010 : a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010. The Lancet, vol 380. 9859 (2012) : 2224-2260
6. Charpin D, Pairon J-C, Annesi-Maesano I, et al. La pollution atmosphérique et ses effets sur la santé respiratoire. Document d’experts du groupe pathologies pulmonaires professionnelles environnementales et iatrogéniques (PAPPEI) de la Société de pneumologie de langue française (SPLF). Rev Mal Respir. 2016;33(6):484-508
7. Casas L, Simons K, Nawrot TS, et al. Respiratory medication sales and urban air pollution in Brussels (2005 to 2011). Environ Int. 2016. doi:10.1016/j.envint.2016.06.019
8. Quel est le rôle de la pollution atmosphérique dans l’asthme? -Revue Médicale Suisse. https://www.revmed.ch/RMS/2012/RMS-363/Quel-est-le-role-de-la-pollution-atmospherique-dans-l-asthme. Accessed April 22, 2019
9. Bowe B, Xie Y, Li T, et al. The 2016 Global and National Burden of Diabetes Mellitus Attributable to PM 2·5 Air Pollution. Vol 2.; 2017
10. Sram RJ, Veleminsky M, Veleminsky M, Stejskalová J. The impact of air pollution to central nervous system in children and adults. Neuro Endocrinol Lett. 2017;38(6):389-396
11. Sunyer J, Esnaola M, Alvarez-Pedrerol M, et al. Association between Traffic-Related Air Pollution in Schools and Cognitive Development in Primary School Children: A Prospective Cohort Study. 2015
12. Clifford A, Lang L, Chen R, Anstey KJ, Seaton A. Exposure to air pollution and cognitive functioning across the life course –A systematic literature review. 2016
13. Zhang X, Zhang X, Chen X. Happiness in the air: How does a dirty sky affect mental health and subjective well-being? 2017
14. Luyten LJ, Saenen ND, Janssen BG, et al. Air pollution and the fetal origin of disease: A systematic review of the molecular signatures of air pollution exposure in human placenta. Environ Res. 2018;166:310-323.
15. ArroyoV, Díaz J, Salvador P, Linares C. Impact of air pollution on low birth weight in Spain: An approach to a National Level Study. Environ Res. 2019;171:69-79
16. Ren S, Haynes E, Hall E, et al. Periconception Exposure to Air Pollution and Risk of Congenital Malformations
17. Conforti A, Mascia M, Cioffi G, et al. Air pollution and female fertility: a systematic review of literature
18. Lao XQ, Zhang Z, Lau AK, et al. Exposure to ambient fine particulate matter and semen quality in Taiwan. Occup Environ Med. 2017

---

 [BD1]« Veranderrende » expressie van genen