Oproep van professionals uit de gezondheidszorg
17 avril 2024
Céline Bertrand

Oproep van professionals uit de gezondheidszorg

Als professionals in de gezondheidszorg maken wij ons grote zorgen.

We maken ons grote zorgen omdat we allemaal worden besmet door pesticiden, ook tijdens perioden van ons leven waarin we het meest kwetsbaar zijn voor de giftigheid ervan. Zwangere vrouwen, baby’s, kinderen, tieners. Niemand is immuun. 

Biomonitoringstudies tonen aan dat pesticiden in ons land tot de meest aangetroffen verontreinigende stoffen bij kinderen behoren. De laatste Waalse biomonitoring toonde aan dat 99% van de urine van kinderen tussen 3 en 11 jaar sporen van minstens één insecticide bevatte en dat de concentraties bij kinderen hoger waren dan bij adolescenten of volwassenen.

Is het normaal dat een baby geboren wordt met pesticiden in zijn bloed?

Is het normaal om pesticiden te vinden in moedermelk, wat toch het beste voedsel voor pasgeborenen zou moeten zijn?

Is het normaal om boscalid, captan, prosulfocarb, acetamiprid en vele andere pesticiden te vinden in potjes babyvoeding, melkdranken en zuigelingengranen? We kunnen dit niet accepteren.

In België wordt jaarlijks meer dan 5000 ton pesticide-actieve stoffen gebruikt. 1/3 van deze in België toegelaten stoffen zijn kankerverwekkend, toxisch voor de voortplanting en toxisch voor organen. Veel actieve stoffen hebben hormoonontregelende effecten. Sommige zijn PFAS.

Om nog maar te zwijgen van alle andere stoffen die aan de actieve molecule worden toegevoegd, de co-formulanten, waarvan vele op zich biociden zijn (zware metalen, arsenicum, koolwaterstoffen, enz.).

De invloed van pesticiden op de achteruitgang van de biodiversiteit en op de menselijke gezondheid is aanzienlijk. Dit zijn geen meningen. Het zijn wetenschappelijke feiten.

De effecten op de gezondheid zijn goed gedocumenteerd en het bewijs wordt alleen maar sterker. Kanker (1ste doodsoorzaak in België), vruchtbaarheidsstoornissen, neurologische ontwikkelingsstoornissen, neurodegeneratieve ziekten, endometriose, schildklier-, ademhalings- en stofwisselingsstoornissen, overgewicht en obesitas. Hoeveel levens zijn er niet verwoest achter deze lijst van ziekten, hoeveel families zijn er niet verloren gegaan?

We kunnen niet accepteren dat gezondheid de aanpassingsvariabele is voor industriële voedselsystemen.

We kunnen niet accepteren dat gezondheid de vergeten factor is in de discussies en beslissingen die de afgelopen weken over landbouw zijn genomen.

Vandaag worden de negatieve externe effecten van het agrochemisch-voedselindustrieel complex gedragen door de maatschappij, door ons allemaal. De kosten in termen van impact op de gezondheid zijn kolossaal.

De epidemie van chronische ziekten zal, naast al het lijden dat ze veroorzaakt, de gemeenschap alleen maar armer maken.

We kunnen niet aanvaarden dat gezondheid wordt geofferd op het altaar van de welvaart van de agrovoedingsindustrie en de chemische industrie.

We zijn vooral bezorgd over de achteruitgang in de regulering van deze pesticiden. Naast andere tegenslagen heeft de Europese Commissie onlangs haar pesticidenreductieplan ingetrokken, een verlenging van 10 jaar toegekend voor glyfosaat en een verlenging toegekend voor bijendodende pesticiden (SDHI Succinate DesHydrogenase Inhibitors).

Ons land heeft zich de afgelopen jaren ook onderscheiden door een beleid van het verlenen van opeenvolgende vrijstellingen voor een aantal giftige pesticiden.

Is het normaal om het woord pesticiden niet te kunnen noemen in bewustmakingscampagnes voor het grote publiek, en in het bijzonder voor zwangere vrouwen of vrouwen met een kinderwens? Hoe kunnen we de omerta verklaren die heerst over het onderwerp pesticiden, zelfs binnen sommige van onze overheidsdepartementen die tot taak hebben het publiek te dienen?

Als professionals in de gezondheidszorg zijn wij van mening dat wetenschappelijke gegevens niet zomaar terzijde geschoven mogen worden. Net als veel andere wetenschappelijke verenigingen, zoals de Endocrine Society, de International Federation of Gynaecology and Obstetrics (FIGO) en vele anderen, is het onze plicht om een standpunt in te nemen om al onze patiënten te beschermen, in de eerste plaats kinderen en boeren, die de eerste slachtoffers zijn van deze pesticiden.

Daarom roepen we alle beleidsmakers op om eindelijk hun verantwoordelijkheid te nemen.

We roepen op tot een deugdzaam voedselbeleid dat onze gezondheid en het milieu beschermt, want dat zijn onze kostbaarste bezittingen.

Als gezondheidsprofessionals en in samenwerking met de landbouwwereld hebben wij een rol te spelen in de uitvoering van dit deugdzame voedselbeleid dat de levende wereld waarvan wij deel uitmaken in stand houdt.

Référenties

Europese biomonitoringstudies

https://www.hbm4eu.eu/result/embed/#?secret=6HOYUsYu4K

Frans cohortonderzoek (2011) https://www.elfe-france.fr/fr/resultats/environnement/analyse-des-pesticides-dans-des-echantillons-de-cheveux-de-femmes-enceintes

Biomonitoring Test-achats (2021) https://www.test-achats.be/sante/alimentation-et-nutrition/securite-alimentaire-et-additifs/presse/biomonitoring

Biomonitoring wallon (2023) http://environnement.sante.wallonie.be/files/document%20pdf/Biomonitoring%20wallon/Mise%20%c3%a0%20jour%202023/Synth%c3%a8se_BMH-Wal%202_enfants_VF.pdf

Onderzoek naar totale zuigelingenvoeding, resultaten met betrekking tot residuen van bestrijdingsmiddelen (2016)

https://www.anses.fr/fr/system/files/ERCA2010SA0317Ra-Tome2-Part4.pdf

Gebruik van gewasbeschermingsmiddelen in België (2023) http://etat.environnement.wallonie.be/contents/indicatorsheets/AGRI%206.html

Inserm. (2021). Bestrijdingsmiddelen en gezondheidseffecten: nieuwe gegevens. Collectie Expertisecollectief. Montrouge: EDP Sciences. Samenvatting van de internationale wetenschappelijke literatuur gepubliceerd sinds 2013 (5.300 documenten)

Ntantu Nkinsa P. , Muckle G., Ayotte P., Lanphear B. P., Arbuckle T. E. , Fraser W. D., Bouchard M. F. (2020), Organophosphate pesticides exposure during fetal development and IQ scores in 3 and 4-year old Canadian children, Environmental Research,Volume 190, 2020, 110023, ISSN 0013-9351, https://doi.org/10.1016/j.envres.2020.110023.

Sapbamrer, R., Hongsibsong, S. (2019) Effects of prenatal and postnatal exposure to organophosphate pesticides on child neurodevelopment in different age groups: a systematic review. Environ Sci Pollut Res 26, 18267–18290. https://doi.org/10.1007/s11356-019-05126-w

von Ehrenstein OS, Ling C, Cui X, Cockburn M, Park AS, Yu F, Wu J, Ritz B. Prenatal and infant exposure to ambient pesticides and autism spectrum disorder in children: population based case-control study. BMJ. 2019 Mar 20;364:l962. doi: 10.1136/bmj.l962. Erratum in: BMJ. 2019 Jun 25;365:l4032. PMID: 30894343; PMCID: PMC6425996.

Trasande L, Zoeller RT, Hass U, Kortenkamp A, Grandjean P, Myers JP, DiGangi J, Bellanger M, Hauser R, Legler J, Skakkebaek NE, Heindel JJ. Estimating burden and disease costs of exposure to endocrine-disrupting chemicals in the European union. J Clin Endocrinol Metab. 2015 Apr;100(4):1245-55. doi: 10.1210/jc.2014-4324. Epub 2015 Mar 5. PMID: 25742516; PMCID: PMC4399291.

Mesnage, R., Defarge, N., Spiroux de Vendômois, J., & Séralini, G. E. (2014). Major pesticides are more toxic to human cells than their declared active principles. BioMed research international2014, 179691. https://doi.org/10.1155/2014/179691

Defarge, N., Takács, E., Lozano, V. L., Mesnage, R., Spiroux de Vendômois, J., Séralini, G. E., & Székács, A. (2016). Co-Formulants in Glyphosate-Based Herbicides Disrupt Aromatase Activity in Human Cells below Toxic Levels. International journal of environmental research and public health13(3), 264. https://doi.org/10.3390/ijerph13030264

Nagy, K., Duca, R. C., Lovas, S., Creta, M., Scheepers, P. T. J., Godderis, L., & Ádám, B. (2020). Systematic review of comparative studies assessing the toxicity of pesticide active ingredients and their product formulations. Environmental research181, 108926. https://doi.org/10.1016/j.envres.2019.108926

Defarge, N., Spiroux de Vendômois, J., & Séralini, G. E. (2017). Toxicity of formulants and heavy metals in glyphosate-based herbicides and other pesticides. Toxicology reports5, 156–163. https://doi.org/10.1016/j.toxrep.2017.12.025

Heindel, J. J., Howard, S., Agay-Shay, K., Arrebola, J. P., Audouze, K., Babin, P. J., Barouki, R., Bansal, A., Blanc, E., Cave, M. C., Chatterjee, S., Chevalier, N., Choudhury, M., Collier, D., Connolly, L., Coumoul, X., Garruti, G., Gilbertson, M., Hoepner, L. A., Holloway, A. C., … Blumberg, B. (2022). Obesity II: Establishing causal links between chemical exposures and obesity. Biochemical pharmacology199, 115015. https://doi.org/10.1016/j.bcp.2022.115015

Giulioni, C., Maurizi, V., Castellani, D., Scarcella, S., Skrami, E., Balercia, G., & Galosi, A. B. (2022). The environmental and occupational influence of pesticides on male fertility: A systematic review of human studies. Andrology10(7), 1250–1271. https://doi.org/10.1111/andr.13228

Duarte Hospital, C., Tête, A., Debizet, K., Imler, J., Tomkiewicz-Raulet, C., Blanc, E. B., Barouki, R., Coumoul, X., & Bortoli, S. (2023). SDHi fungicides: An example of mitotoxic pesticides targeting the succinate dehydrogenase complex. Environment international180, 108219. https://doi.org/10.1016/j.envint.2023.108219